Nitraatresidustalen in 2025: wat en hoe?

De Mestbank maakt midden september via het Mestbankloket bekend welke landbouwers een nitraatresidubepaling moeten uitvoeren. Ook de geselecteerde percelen (aangewezen door de Mestbank) zijn daar terug te vinden.

Moet ik een nitraatresidu staal laten nemen?

Je bent verplicht een nitraatresidustaal te nemen wanneer je tot één van de volgende groepen behoort:

  • Je hebt vóór 31 mei zelf aangegeven dat je een bedrijfsevaluatie wil laten uitvoeren.
  • De Mestbank wijst jou aan op basis van een risicoanalyse.
  • Had je sinds 2024 een bedrijfsevaluatie boven drempelwaarde 2, dan word je binnen de 5 jaar opnieuw geselecteerd.
  • Had je sinds 2024 tweemaal een bedrijfsevaluatie tussen de 1e en 2e drempelwaarde, dan word je eveneens binnen de 5 jaar opnieuw aangeduid.

Ben je niet verplicht en heb je geen bericht ontvangen van de Mestbank? Dan kan het toch interessant zijn om zelf een bedrijfsevaluatie aan te vragen, om volgende redenen:

  • Een vrijstelling te krijgen van de gebiedsgerichte maatregelen.
  • Opgelegde maatregelen te laten schrappen na een te hoge bedrijfsevaluatie.

Je kan dit jaarlijks zelf aanvragen tot en met 31 mei via het Mestbankloket.

Vooraf melden van problemen bij perceelbemonstering verplicht

Landbouwers moeten uiterlijk op 30 september 2025 doorgeven als er redenen zijn waarom een geselecteerd perceel niet normaal of veilig kan bemonsterd worden.

Een normale staalname betekent dat het perceel vlot bereikbaar en volledig bemonsterbaar moet zijn. Dat is niet het geval in de volgende situaties:

  • Er zijn bouw- of grondwerken gebeurd, bezig of gepland op (een deel van) het perceel. Dat geldt ook wanneer de werken niet door jezelf maar door derden uitgevoerd worden. Zelfs als de startdatum nog niet vastligt, moet dit vooraf gemeld worden. Bewijsstukken van de (geplande) werken moeten meegestuurd worden.
  • Het perceel is niet vrij toegankelijk, bijvoorbeeld omdat het in een militair domein ligt.
  • Het perceel is niet (meer) in landbouwgebruik.
  • Het perceel is na 30 juni nog opgesplitst.

Daarnaast moet de landbouwer ook melden als er dieren aanwezig zijn die de veiligheid van de staalnemer in gevaar kunnen brengen.

Tijdstip van staalname

De staalnameperiode loopt van 1 oktober tot en met 15 november. Alle verplichte stalen moeten door de landbouwer zelf aangevraagd via het Mestbankloket (SNAPP) en betaald worden.

Nitraatresidu: resultaten en evaluatie online beschikbaar

De resultaten van de nitraatresidu-analyses worden automatisch opgeladen door het labo. Zodra die klaar zijn, kunnen landbouwers ze bekijken via het Mestbankloket onder Staalnames > Bodem > Nitraatresidu.

Daar zie je eerst de voorlopige evaluatie. Die is gebaseerd op de analyseresultaten die op dat moment al beschikbaar zijn. Voor een volledige bedrijfsevaluatie moet er voor alle geselecteerde percelen een analyse aanwezig zijn.

De definitieve evaluatie van de analyseresultaten wordt begin 2026 toegevoegd aan het Mestbankloket.

drempelwaarden 2025

Teelttype

Bodemtype

Gebieds​type 2 en 3​ ​Gebiedstype 0 en 1 ​
Drempel-
waarde 1
Drempel-
waarde 2
Drempel-
waarde 1
Drempel-
waarde 2
GrasZand en Niet-zand6017080

 
200
Maïs  ​Zand6513080160
Niet-zand7515085170
Granen   ​Zand6514580180
Niet-zand7516580180
AardappelenZand en Niet-zand8515590165
Specifieke teeltenZand en Niet-zand8519090200
Bieten  ​Zand6013580180
Niet-zand7015580180
​Overige teelten   ​Zand6513580180
Niet-zand7515580180

Wat gebeurt er bij een negatieve bedrijfsevaluatie?

Een bedrijfsevaluatie wordt als negatief beschouwd zodra het gewogen gemiddelde nitraatresidu de eerste drempelwaarde overschrijdt.

Overschrijding boven de 1ste drempelwaarde, maar lager dan de 2de

In dat geval moet je het jaar nadien een bemestingsplan en teeltfiches bijhouden.
Gebeurt dit binnen een periode van vijf jaar (vanaf de nitraatresiducampagne 2024) een tweede keer, dan ben je bovendien verplicht om begeleiding te volgen bij een erkende adviesinstantie.

Overschrijding boven de 2de drempelwaarde of geen volledige evaluatie

Ligt het gemiddelde boven de 2de drempelwaarde, of werd de evaluatie niet (volledig) uitgevoerd? Dan gelden strengere regels:

  • Je moet een bemestingsplan en teeltfiches bijhouden.
  • Je moet je verplicht laten begeleiden door een adviesinstantie (in 2025 via de erkende praktijkcentra).
  • Je kan de bemestingsvermindering in gebiedstypes 1, 2 en 3 niet langer terugverdienen via goede bodem-, teelt- of bemestingspraktijken.

Als in een bepaald jaar de 2de drempelwaarde verhoogd wordt wegens uitzonderlijke weersomstandigheden, geldt de maatregel alleen als uw bedrijfsevaluatie ook boven die verhoogde grens uitkomt.

De maatregelen blijven vijf jaar van kracht, of tot u opnieuw een positieve bedrijfsevaluatie behaalt.

Herhaling binnen 5 jaar

Wanneer je binnen vijf jaar opnieuw een bedrijfsevaluatie boven de 2de drempelwaarde haalt, of voor de tweede keer tussen de 1ste en 2de drempelwaarde uitkomt, zal de Mestbank je opnieuw aanduiden voor een evaluatie. Je kan ook zelf vrijwillig een bedrijfsevaluatie aanvragen via het Mestbankloket (Aanvragen > Overzicht), tot en met 31 mei. Tot die datum kan je een ingediende aanvraag ook nog intrekken; daarna niet meer.

Geldboete bij zware of herhaalde overschrijding

Vanaf de campagne 2025 geldt een bijkomende sanctie: wie binnen vijf jaar een tweede bedrijfsevaluatie boven de 2de drempelwaarde heeft, of de evaluatie niet (volledig) uitvoert, krijgt een geldboete van 250 euro per hectare.

Die boete geldt voor het volledige areaal, behalve voor percelen waarvan het nitraatresidutype bij de laatste evaluatie niet boven de 2de drempelwaarde lag. Met andere woorden: de sanctie treft niet alleen de betrokken percelen, maar ook de rest van de teeltgroep waartoe ze behoren, zelfs als daar geen metingen zijn uitgevoerd.

Heb je vragen of twijfels over de evaluatie of de gevolgen ervan? Neem dan tijdig contact op met uw adviseur voor persoonlijk advies.

Contacteer ons