Wie door het Vlaamse platteland rijdt, ziet ze al snel opduiken tussen de velden: statige, oude hoeves met verweerde bakstenen muren, een grote inrijpoort en een erf dat ademt van geschiedenis. Deze hoeves zijn meer dan alleen charmante relicten uit het verleden. Ze zijn stille getuigen van eeuwenlange landbouwtradities én belangrijke pijlers in het behoud van het karakter van “den buiten”.
In Vlaanderen verdwijnen er steeds meer landbouwbedrijven. En steeds vaker krijgen voormalige landbouwhoeves een zonevreemde functiewijziging: de bestemming verandert van landbouw naar particulier wonen.Bij deze herbestemming is de regel meestal duidelijk: heel wat voormalige bedrijfsgebouwen moeten worden gesloopt. Schuren, stallen en loodsen, vaak verdwijnen ze zodat enkel de voormalige boerenwoning overblijft. Het idee hierachter is het teruggeven van de open ruimte en het tegengaan van oneigenlijk gebruik van dergelijke gebouwen door bijvoorbeeld een grondwerker, schrijnwerker, … . Maar bij erfgoedhoeves ligt het anders.
Erfgoedhoeves onderscheiden zich door hun historische, architecturale of landschappelijke waarde. Hun gebouwen zijn vaak nog in originele staat, met authentieke materialen en een unieke bouwstijl die typisch is voor een bepaalde streek of periode.
Omdat deze hoeves door de Vlaamse Overheid erkend worden als waardevol erfgoed, wordt het behoud ervan gestimuleerd. Bij een functiewijziging hoeven dergelijke erfgoedgebouwen dan ook niet gesloopt te worden. Integendeel, ze worden vaak gerestaureerd en kunnen een functie krijgen die ‘vrij’ te kiezen valt.
Deze ‘uitzonderingsregel’ is cruciaal. Waar moderne, utilitaire landbouwgebouwen landschappelijk minder aantrekkelijk zijn, dragen erfgoedhoeves juist bij aan de beleving van het Vlaamse platteland. Hun aanwezigheid zorgt voor herkenningspunten in het landschap, verankert de geschiedenis in de omgeving en geeft toekomstige generaties een tastbaar verleden.
Het behoud van erfgoedhoeves is geen vrijblijvende luxe. Ze vergen vaak aanzienlijke investeringen in onderhoud en restauratie. Toch groeit het besef dat behoud loont. Een zorgvuldig gerestaureerde erfgoedhoeve kan een unieke woonplek worden, een toeristische trekpleister, een locatie voor kleinschalige ambachten en kunstprojecten, een mooi feest, …
In een Vlaanderen waar open ruimte schaars is en bouwvolumes vaak verdwijnen bij functiewijzigingen, zijn erfgoedhoeves een zeldzame en waardevolle uitzondering. Ze redden niet alleen de gebouwen zelf, maar ook het verhaal van het landschap. Door hun behoud blijft “den buiten” herkenbaar, authentiek en verbonden met zijn verleden.
Nagaan welke hoeve nu precies als een erfgoedhoeve bestempeld wordt kan via het Geoportaal van het Agentschap Onroerend Erfgoed of vraag raad bij een van onze adviseurs.
contacteer ons
